Kariyer Planlama – 1

Bir milletin umudunun 99. yaşına girdiği ve Umut Milas Gazetesi’nin 1. yaşına girdiği sayımızdan herkese merhaba.
Bu sayımızda sizlerle kariyer planlama konusunda paylaşımda bulunmak istiyorum. Bu kavramla aslında çok geç tanışıyoruz maalesef. Kendi hayatım için de aynı durum geçerli. Konuya sağlıklı bir açıdan bakma fırsatını ilk defa üniversite yıllarımın sonuna doğru bulmuştum. Hak verirsiniz ki bu gecikme birçoğumuzun hayatında olduğu gibi benim hayatımda da derin keşkelere yol açtı. Bu sayımızda ve devam eden sayılarımızda da en azından okurlarımızın kendileri ve çevresi için daha az keşke diyebilmelerini sağlamak adına bir yazı dizisi ile yardımcı olmaya çalışacağım.
Bir bireyin öğrencilik hayatı boyunca üzerinde bolca düşünmesi ve dünyadaki değişim sonucu ortaya çıkan beklentiler için sürekli güncellemeler yapması gereken kariyer planlama faaliyeti ne yazık ki bakıldığında eğitim sistemimiz içerisinde yok denilecek kadar az zaman ayırdığımız konulardan birisi. Gelişmiş bazı ülkelerin eğitim sistemlerini incelediğimizde ise kariyer planlamanın öneminin anlaşıldığı rahatlıkla görülebilmektedir. Hal böyle iken kariyer planlama konusunda çok da geç kalma lüksümüz bulunmamaktadır.
Kariyer planlama yazı dizimizin ilk bölümünde farkındalıklarımızı yükseltmemizde yardımcı olacağını düşündüğüm bazı soruları sizlere yöneltip kısa kısa cevaplarını paylaşmak isterim.
*Bireyin kariyerini kim planlar?
Eminim birçoğumuz bu soru için “tabi ki kendim planlarım” şeklinde cevap verdi. Sorunun cevabı aslında tam anlamıyla bu olması gerekir. Ancak, ülkemiz gerçeklerine bakıldığında ne yazık ki bu sorunun cevabı bir başkasının yönlendirmesi olarak da verilebiliyor. Eğer bir başkası tarafından yönlendirilen kariyer planlamanız var ise lütfen yol yakın iken planları tekrar gözden geçirin derim. Burada önemli bir noktanın da altını çizmek doğru olacaktır. Kariyerinizi planlarken dışarıya tamamen kendinizi kapatmanız doğru olmayacaktır. Ailenin, rehber öğretmenin ve etrafınızdaki kişilerin tecrübelerinden de faydalanmak gerekir. Hepsini topladıktan sonra kendi akıl süzgecinizden geçirerek yapacağınız planlama sizin için en sağlıklısı olacaktır.
*Kariyer planlama birey için ne zaman başlar?
Kariyer planlama ile ilgili konuşmalarda etrafımdakilere bu soruyu mutlaka yöneltmeye çalışırım ve her seferinde de üzülürüm. Bu sorunun cevabı genellikle “üniversiteye başlayınca”, “lise yıllarında” şeklinde cevaplanmaktadır. Ancak sağlıklı bir kariyer planlama süreci, bireyin kendini keşfetmeye başladığı 4-5 yaşlarında başlamaktadır. Birey bu dönemde kendi karakterini tanımaya başlamakta ve bazı çizgilerini oluşturmaktadır. Örneğin; ne tarz oyuncaklar ile daha çok ilgilisiniz, dışarıda mı yoksa içeride mi daha çok vakit geçirmeyi seviyorsunuz… Tabi ki tamamen bilinçli bir planlamadan bu dönem için bahsedemeyiz. Burada vurgulamak istediğim nokta farkındalığınızı bu dönemde netleştirmeye başlıyorsunuz. İlk bilinçli kariyer planlama süreci ise genellikle ortaokul 7 ve 8. sınıfta başlamaktadır. Çünkü bu dönemde lise seçimi olarak belirtebileceğim bir yol ayrımı bu durumun netleşmesi için size yardımcı oluyor. Bir sonraki farkındalık dönemi ise lise yıllarında yapacağınız alan seçimidir. Üniversiteye girdikten sonra ise kariyer planlama konusunda hala bir rotanız yok ise maalesef zorlu bir sürecin sizi beklediğini ifade etmem gerekir. Çünkü üniversitenin temelde amacı seçmiş olduğunuz meslek alanı için size uzmanlaştırma eğitimi vermektir. Yani demem o ki üniversiteye attığınız ilk adımla birlikte zaten bir yola girmiş olursunuz. Tabi ki bu durum asla her şeyin bittiği anlamına gelmemektedir.
*Bireyin kariyeri ne zaman başlar?
“Tabi ki işe başladıktan sonra” cevabı yanlış bir cevaptır. “Üniversiteye girdikten sonra” cevabı da yanlıştır. Bireyin kariyeri bilinçli olarak kariyer planlama sürecinizi belirlediğiniz ve bu yolda kendinizi ilk geliştirmeye başladığınız anda başlamıştır. Bu zaman, hemen hemen lise yıllarının ilk yılına tekabül etmektedir. Bazı bilinçli çevrede büyüyen bireyler ise ilkokul sonundan itibaren kariyerlerini başlatabilmektedir. Bireyin katıldığı yaz okulları, dil okulları, beceri kazanımları süreci daha erken başlatmada en önemli faktördür.
*Bireyin kariyeri ne zaman biter?
Bu soruya en popüler cevap olarak “emekli olduğumuzda” cevabı geldiğinden eminim. Ancak yazı dizisinin başka bölümünde de bahsedeceğim üzere bazı değişkenlerden dolayı kolay kolay emekli olamayacaksınız. Yine de diyelim ki 65 yaşınızda emekli oldunuz. Hayattan el çekme lüksümüz yine olmayacak. Bireyin üretkenliği bitmediği sürece kariyeriniz sonlanmamaktadır. Aslında emekli olduğunuzda gerçekten yapmaktan büyük keyif alacağınız, ilgilenmekten keyif alacağınız alanlara daha fazla zaman ayırma fırsatı yakalıyorsunuz. Bu durumda aslında geç kariyer diyebileceğimiz bir süreci başlatıyor. Dolayısıyla kariyerinizi 12 yaşında başlayıp 90 yaşınıza kadar sürecek ve hayatınızın tamamını kapsayacağını düşüneceğiniz bir süreç olarak görmek belki de bu konudaki en önemli farkındalık olarak karşımıza çıkıyor.
…